Vilom Shabd (विलोम शब्द) Antonyms in Hindi

Vilom Shabd (विलोम शब्द) Opposite words in Hindi

विलोम शब्द / विपरीतार्थक शब्द (Vilom Shabd) ऐसे शब्दों के जोड़े होते है जिनके अर्थ एक-दूसरे के विपरीत होते है। वे शब्द विपरीत अर्थ के लिए प्रसिद्द हो गए है। उनके स्थान पर कोई समानार्थक का प्रयोग भी नहीं किया जाता। विलोम शब्द- Vilom Shabd के उदहारण देखिये-

विलोम शब्द शब्दकोश- list of opposite words ( Antonyms ) in Hindi

आयात- निर्यात
आस्तिक- नास्तिक
आशा- निराशा
आग- पानी
आसक्त- आसक्त
आविर्भाव- तिरोभाव
अथ- इति
अग्रज- अनुज
अनाथ- सनाथ
अर्थ- अनर्थ
अपेक्षा- उपेक्षा
आया- गया
आदर्श- यथार्थ
अनुकूल- प्रतिकूल
अच्छा- बुरा
अस्त- उदय
अनुरक्त- निरक्त
आकर्षण- विकर्षण
आदान- प्रदान
आरंभ- अंत
आय- व्यय
आस्था- अनास्था
आहार- निराहार
आग्रह- दुराग्रह
आधुनिक- प्राचीन
आगत- अनागत
इष्ट- अनिष्ट
इच्छा- अनिच्छा
इहलोक- परलोक
उच्च- निम्न
अपमान- मान
अवरोह- आरोह
अनिवार्य- वैकल्पिक
आकाश- पाताल
आगे- पीछे
आज- कल
अवनति- उन्नति
अपर्ण- ग्रहण
अधिक- काम, अल्प
आगम- सुगम
अंत- अनंत
अवनि- अंबर
एक- अनेक
एड़ी- चोटी
एकवचन- बहुवचन
ऋण- उऋण
उत्थान- पतन
उत्कर्ष- अपकर्ष
उद्विग्ने- अनुद्विग्न
उत्कृष्ट- निकृष्ट
उदार- अनुदार
उन्नति- अवनति
कपूत- सपूत
कपटी- निष्कपट
कायर- शूर
कीति- अपकीर्ति
कुमति-सुमति
कुटिल- सरल
कृतज्ञ- कृतद्यं
कृत्रिम- स्वाभाविक
गुरु- लघु
गौरव- लाघव
दानी- कृपण
दस- स्वामी
दीर्घ- हस्व
देश- विदेश
दक्षिण- उत्तर
दण्ड- क्षमा
दाता- याचक
दोषी- निर्दोष
निंदा- स्तुति
अकाल- सुकल
अवज्ञ- आज्ञा
अल्प- बहु
आदर- अनादर
अदि- अंत
आरोह- अवरोह
अनुग्रह- विग्रह
अधम- उत्तम
अमृत- विष
अंधकार- प्रकाश
अति- अत्यल्प
अत्यधिक- पराया
एकता- अनेकता
एकत्र- विकीर्ण
– अनिवार्य
ऋजु- वक्र
ऋत- अनृत
ऋणं- अनृणं
कड़वा- मीठा
कटु- मधुर
कनिष्ट-
कठोर- कोमल
उपकार- अपकार
उपस्थित- अनुपस्थित
उषा- संध्या
उर्वरा- ऊसर
उधार- नगद
घारष्टि- सन्यासी
घर- बहार
घृणा- प्रेम
चतुर- मूर्ख
नूतन- पुरातन
चल- अचल
चेतना- मूर्छा
चिरतन- nashr
जन्म- मरण
जड़- चेतन
जय- पराजय
जल- थल
जवान- बूढ़ा
निर्मल- मलिन
निरक्षर- साक्षर
निरर्थक- सार्थक
दिन- दिवस
राग- विराग
राजा- रंक
रुग्ण- स्वस्थ
रुदन- हास्य
जीवन- मृत्यु
छाया- दूप
झोपडी- महल
ठोस- तरल
डरपोक- निडर
तम- प्रकाश
तीव्र- मंद
तृष्णा- तृप्त
तेजस्वी- निस्तेज
पंडित- मुर्ख
पक्ष- विपक्ष
प्रजातंत्र- राजतंत्र
प्रत्यक्ष- अप्रत्यक्ष
प्रभु- सेवक
प्रवृति- निप्रवृति
पाप- पुण्य
प्रिय- अप्रिय
पूर्वी- पश्चिम
प्रधान- गौण
फूल- कांटा
बंधन- मोक्ष
शुद्ध- अशुद्ध
बलवान- निर्बल
बचपन- बुढ़ापा
बहार- भीतर
भयभीत- निर्भय
भाग्यवान- अभागा
भाव- आभाव
रहित- सहित
रंग- बेरंग
लाभ- हानि
जंगमं- स्थावर
जंगली- पालतू
दुर्लभ- सुलभ
देव- दानव
धर्म- अधर्म
नवीन- प्राचीन
नागरिक- ग्रामीण
निद्रा- जागरण
निर्गुण- सगुण
निशचय- संदेह
निर्दय- दयालु
नीति- अनीति
न्याय- अन्याय
पतिव्रता- कुलटा
मौखिक- लिखित
मूक- वाचाल
यश- अपयश
योग्य- अयोग्य
योगी- भोगी
रक्षक- भक्षक
रचना- विनाश
भूत- भविष्यत्
भ्रष्टाचार- सदाचार
भीरु- निर्भीक
महात्मा- दुरात्मा
मान- अपमान
मानव- दानव
मित्र- शत्रु
मृदु- कठोर
रोना- हसना
रिक्त- पूर्ण
लोभ- संतोष
लोभी- निर्लोभी
लोक- परलोक
लोलुप- सयमी
विमुख- सम्मुख
वाद- विवाद
वृद्ध- बालक
लौकिक- अलौकिक
लेना- देना
लिखित- मौखिक
विस्तार- सार
विस्वाश- अविश्वास
विज्ञ- अज्ञ
वियोग- सयोग
वयस्क- अवयस्क
विभव- पराभव
विफल- सफल
व्यावहारिक- अव्यावहारिक
विशाल- क्षीण
शयन- जागरण
शवेत- श्याम
संकल्प- विकल्प
स्थूल- सूक्ष्म
सत्कर्म- दुष्कर्म
समास- व्यास
स्वच्छ- मलिन
सरस- नीरस
सधवा- विधवा
सेवक- स्वामी
स्थिर- अस्थिर
सृजन- विनाश
सत्कार- तिरस्कार
साधु- असाधु
विधि- निषेध
विषम- सम
व्यष्टि- समष्टि
विपत्ति- सम्पति
वरदान- श्राप
वैर- प्रीती
विरत- निरत
विन्यास- न्यास
शकुन- अपसकुन
हम- तुम
हर्ष- शोक
सुकर- दुष्कर
सार- निषसार
विशेष- साधारण
हानि- लाभ
हिंसा- अहिंशा
देय- उपादेय
हर- जीत
हल्का- भारी
स्वर्ग- नरक
सयोग- वियोग

Paryayvachi Shabd in Hindi

# विलोम शब्द ( opposite words / Antonyms in Hindi ) Vipritarthak Shabd

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *